Πράσινη Δόμηση: Η νέα τάση στην οικοδομή

Τα μεγάλα πλεονεκτήματα της πράσινης δόμησης

Η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί βασικό πλεονέκτημα που απορρέει από τη δημιουργία πράσινων κτηρίων. Χάρη σε καινοτόμες τεχνολογίες, όπως είναι τα συστήματα θερμομόνωσης, τα ηλιακά πάνελ και οι ενεργειακά αποδοτικοί φωτισμοί, τα πράσινα κτήρια καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια για θέρμανση, ψύξη και φωτισμό.

Ταυτόχρονα, ενσωματώνουν συστήματα έξυπνης διαχείρισης ενέργειας και αξιοποιούν φυσικούς πόρους, όπως το φως και τη θερμότητα του ήλιου για τις καθημερινές οικιακές ανάγκες, κάτι που οδηγεί σε σημαντική μείωση του ενεργειακού κόστους και περιορίζει την εκπομπή των αερίων θερμοκηπίου, προάγοντας τη βιωσιμότητα. Διότι είναι ξεκάθαρο ότι το sustainability πηγαίνει μαζί με το green building. 

Ο ρόλος του αρχιτέκτονα

Οι αρχιτέκτονες, που έχουν τον πρώτο λόγο στη σχεδίαση πράσινων κτιρίων, είναι υποχρεωμένοι να εστιάσουν σε πολλαπλούς παράγοντες ώστε να επιτύχουν βιωσιμότητα και περιβαλλοντική υπευθυνότητα. Ας δούμε τα βασικά που οφείλει να εξετάζει ένας αρχιτέκτονας.

Ενεργειακή Απόδοση: Αξιολογεί τη χρήση υλικών που προσφέρουν θερμομόνωση και βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου, μειώνοντας την κατανάλωση. Για παράδειγμα σχεδιάζει την τοποθέτηση παραθύρων για να εκμεταλλευτεί το φυσικό φως και για καλύτερο αερισμό των χώρων.

Διαχείριση Υδάτινων Πόρων: Εφαρμόζει συστήματα συλλογής βρόχινου νερού και ανακύκλωσης νερού, συμβάλλοντας στη μείωση της σπατάλης νερού (κάτι σημαντικό στην εποχή της λειψυδρίας). Το βρόχινο νερό που συλλέγεται και καταλήγει σε δεξαμενή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πότισμα του κήπου ή πλύσιμο, ενώ το ανακυκλωμένο για αισθητικούς λόγους, π.χ. για ένα διακοσμητικό σιντριβάνι.

Υλικά Βιώσιμης Προέλευσης: Αναζητάει τοπικά και ανακυκλωμένα υλικά, περιορίζοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που θα προέκυπτε από τη μεταφορά τους. Εξετάζει επίσης τον κύκλο ζωής των υλικών, διασφαλίζοντας ότι αυτά είναι φιλικά προς το περιβάλλον και αντέχουν στον χρόνο.

Αστική Ενσωμάτωση: Λαμβάνει υπόψη την επίδραση του κτιρίου στο τριγύρω οικοσύστημα και στην κοινότητα, με σκοπό τη δημιουργία ακινήτων που εντάσσονται αρμονικά και αναβαθμίζουν το ευρύτερο περιβάλλον.

Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας: Ενσωματώνει φωτοβολταϊκά συστήματα και άλλες τεχνολογίες για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ).

Ευελιξία Χρήσης: Σχεδιάζει κτίρια που μπορούν να προσαρμοστούν σε διαφορετικές χρήσεις (εμπορική, οικιστική κ.λπ.), παρατείνοντας τον κύκλο ζωής τους.

Οι βασικές πρακτικές πράσινης δόμησης

Οι παρακάτω πρακτικές αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για να μπορούμε να μιλάμε για κτήρια πράσινης φιλοσοφία και λογικής. Είναι τα κομμάτια που αν τα ενώσουμε δημιουργείται το παζλ.

Πράσινες Οροφές και Κήποι: Αυτές οι πρακτικές συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας του κτιρίου, βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα, προσφέρουν δροσιά  και παρέχουν χώρους πρασίνου στους κατοίκους για αναψυχή και χαλάρωση.

Συλλογή Βρόχινου Νερού: Τα συστήματα αυτά αξιοποιούν το βρόχινο νερό για μη πόσιμες χρήσεις, μειώνοντας την ανάγκη για επιπλέον υδάτινους πόρους.

Ανακύκλωση Υλικών: Η χρήση ανακυκλωμένων ή ανακυκλώσιμων υλικών μειώνει την παραγωγή αποβλήτων και περιορίζει το κόστος κατασκευής.

Έξυπνος Σχεδιασμός: Αφορά στη βέλτιστη εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού και του προσανατολισμού του κτηρίου, για διευκόλυνση του αερισμού και για τη μείωση της εξάρτησης από τα διάφορα μηχανικά συστήματα (π.χ. μπάνιο με παράθυρο και όχι με εξαερισμό).

Συστήματα Ενεργειακής Διαχείρισης: Αφορά στην εγκατάσταση αυτοματοποιημένων συστημάτων που παρακολουθούν και βελτιστοποιούν τη χρήση ενέργειας σε πραγματικό χρόνο.

Υλικά χαμηλής ενσωματωμένης ενέργειας: Η χρήση υλικών που απαιτούν λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή και μεταφορά τους μειώνει το συνολικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο ενός κτηρίου.

Υπάρχουν και άλλες συμπληρωματικές παρεμβάσεις, που σχετίζονται εμμέσως με τη φιλοσοφία του πράσινου κτηρίου (όπως π.χ. η κομποστοποίηση οργανικών απορριμμάτων, οι οικιακές συσκευές και οι λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης, οι αντλίες θερμότητας, η επιδαπέδια θέρμανση κ.λπ.), όχι όμως ευθέως με τη δόμηση, οπότε δεν θα επεκταθούμε περισσότερο.

Η ισχύουσα νομοθεσία και οι διεθνείς πιστοποιήσεις

Στην ελληνική νομοθεσία για την πράσινη δόμηση, οι βασικοί κανονισμοί περιλαμβάνονται στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) του 2012 (Ν. 4067/2012). Εκεί θέτονται οι κανονισμοί ενεργειακής απόδοσης και περιγράφονται οι βασικές προϋποθέσεις για να θεωρείται ένα κτήριο πράσινο.

Τρία χρόνια μετά, ο Ν. 4342/2015 εναρμόνισε την εθνική νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση (2012/27/ΕΕ), εστιάζοντας στην αναβάθμιση κτιριακών υποδομών και στη χρήση ΑΠΕ. Οι κανονισμοί αυτοί ενισχύουν τη στροφή προς την πράσινη δόμηση, απαιτώντας συμμόρφωση με πρότυπα ενεργειακής απόδοσης για νέα και υφιστάμενα κτίρια. ​

Εντούτοις, τα πράσινα κτίρια συχνά πιστοποιούνται και μέσω προτύπων που αξιολογούν τη βιωσιμότητα, την ενεργειακή απόδοση και την ευεξία των χρηστών τους. Τρία από τα πιο γνωστά και έγκυρα πρότυπα πιστοποίησης είναι τα ακόλουθα:

LEED (Leadership in Energy and Environmental Design): Αναπτύχθηκε από το U.S. Green Building Council (USGBC) και αξιολογεί κτίρια σε τομείς όπως ενεργειακή απόδοση, εξοικονόμηση νερού, ποιότητα εσωτερικού περιβάλλοντος και χρήση βιώσιμων υλικών. Οι πιστοποιήσεις LEED κατηγοριοποιούνται σε επίπεδα, από Certified έως Platinum, προωθώντας την αποδοτικότητα πόρων και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος​

BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method): Εστιάζει στην περιβαλλοντική απόδοση καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του κτηρίου, με κατηγορίες όπως ενέργεια, υλικά, υγεία και άνεση, καθώς και διαχείριση απορριμμάτων. Αναπτύχθηκε από το BRE στο Ηνωμένο Βασίλειο και παρέχει επίπεδα πιστοποίησης από Pass έως Outstanding.

WELL Building Standard: Το πιο ανθρωποκεντρικό πρότυπο εστιάζει κυρίως στην υγεία και την ευεξία των χρηστών, αξιολογώντας αέρα, νερό, άνεση, φωτισμό και σχεδιαστικές λύσεις που υποστηρίζουν την ψυχική υγεία. Το (αμερικανικό) πρότυπο WELL προάγει τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ποιότητας ζωής στα εν λόγω κτήρια.

Οι λύσεις της αγοράς

Ρίχνοντας μια ματιά στην εγχώρια αγορά και στις προτάσεις που μπορούν να υποστηρίξουν ένα green building project, ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην BIOCLIMA®, που με την εγγύηση της KRAFT Paints, είναι η πρώτη ελληνική εταιρεία με Περιβαλλοντική Δήλωση EPD των πιστοποιημένων συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης τοίχου ClimaWall®. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλει στην αειφόρο ανάπτυξη και βελτιώνει ενεργά την κτηριακή αξιολόγηση των κατασκευών μέσω διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων (LEED, BREΕAM, WELL κ.λπ.), συμμετέχοντας στις αντίστοιχες βαθμονομήσεις.

Οι πιστοποιημένοι συνδυασμοί συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης τοίχου ClimaWall® της BIOCLIMA® (αποτελούνται από διαδοχικές στρώσεις διαφορετικών προϊόντων) έχουν αξιολογηθεί από Διαπιστευμένα Ευρωπαϊκά Εργαστήρια, κοινοποιημένα στον ΕΟΤΑ (European Organization for Technical Assessment), βάσει του Προτύπου EAD 40083-00-0404 και με τους 4 διαδεδομένους τύπους θερμομονωτικών πλακών που φέρουν την υπογραφή της BIOCLIMA: Διογκωμένη Πολυστερίνη (λευκή & γραφιτούχα), Εξηλασμένη Πολυστερίνη και Πετροβάμβακα. Το ίδιο ισχύει και για τo ClimaRoof^® της BIOCLIMA,ένα ολοκληρωμένο σύστημα ελαφροβαρούς θερμο-υγρομόνωσης για δώματα (ταράτσες).

Επιπρόσθετα και τα μεμονωμένα προϊόντα της BIOCLIMA έχουν όλες τις απαραίτητες πιστοποιήσεις, ώστε να ανταποκρίνονται στις ευρωπαϊκές και εθνικές νόρμες για την πράσινη δόμηση, οπότε αξίζουν της προσοχής μας.