Τι είναι το BIM και γιατί αλλάζει τα δεδομένα στις κατασκευές

Τα βασικά που πρέπει να γνωρίζετε για το Building Information Modelling (BIM), το οποίο βρίσκει εφαρμογή σε έργα κατασκευών και υποδομών κάθε είδους (σπίτια, κτήρια, υποδομές), αποτελώντας, πλέον, στρατηγικό παράγοντα για την άρτια ολοκλήρωση κάθε σχετικού έργου. 

Καταρχήν, ας δώσουμε έναν ορισμό. Σε μία πρόταση, το BIM είναι μια ψηφιακή προσομοίωση των λειτουργιών που αφορούν τα δομικά έργα (π.χ. κατασκευές, ανεγέρσεις κατοικιών, ανακαινίσεις κτηρίων κ.ά.).

Πρόκειται για ένα εργαλείο και μια μεθοδολογία ταυτόχρονα, που αξιοποιεί την τεχνολογία τόσο σε επίπεδο διαδικασίας όσο και σε επίπεδο πληροφορίας για να πετύχει δραστική βελτίωση των αποτελεσμάτων για τους πελάτες και τα έργα, αλλά και να επιταχύνει τις επιμέρους λειτουργίες, εκμηδενίζοντας τις πιθανότητες αστοχίας.

Τι είναι και από που ξεκίνησε

Στα ελληνικά μεταφράζεται ως «Μοντελοποίηση Κατασκευαστικών Πληροφοριών» και τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στο επίκεντρο του ψηφιακού μετασχηματισμού του κλάδου των Κατασκευών και του δομημένου περιβάλλοντος.

Ουσιαστικά πρόκειται για μια «παλιά» ιδέα που υπό την επίδραση της τεχνολογίας σηματοδοτεί και υποστηρίζει πλήρως το πέρασμα του κλάδου των κατασκευών στην ψηφιακή εποχή. Ξεκίνησε από τη δεκαετία του ‘70 με κάποιες πρωτοποριακές προσπάθειες, αναπτύχθηκε λίγο τη δεκαετία του ’80 με τα πρώτα λογισμικά τύπου CAD, που επέτρεπαν τρισδιάστατη απεικόνιση και παραμετρικά στοιχεία, αλλά ως όρος εδραιώθηκε τη δεκαετία του ’90, ενώ με την αυγή του 21^ου αιώνα μπήκε πιο δυνατά στη διεθνή αγορά.

Η ευρεία υποχρεωτική εφαρμογή άρχισε την τελευταία δεκαετία σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο θέσπισε το 2016 κανονισμούς που απαιτούν BIM για δημόσια έργα. Στην Ελλάδα, η εφαρμογή του BΙΜ στα δημόσια έργα βρίσκεται στη φάση της διαβούλευσης.

Τρόπος λειτουργίας και χρήσης

Το BIM λειτουργεί ως μια δομημένη, ψηφιακή ροή εργασίας που καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής ενός έργου: από την προκαταρκτική σχεδίαση και τον προγραμματισμό, έως την κατασκευή, και τελικά τη λειτουργία και συντήρηση ενός ακινήτου.

Συγκεκριμένα, κατά την προκαταρκτική φάση σχεδιασμού, δημιουργούνται τα πρώτα τρισδιάστατα (3D) μοντέλα, διεξάγονται αναλύσεις σκοπιμότητας, ενεργειακές αξιολογήσεις και αξιολογούνται εναλλακτικές λύσεις. Προχωρώντας στη λεπτομερή σχεδίαση, το ψηφιακό μοντέλο εμπλουτίζεται με πληροφορίες για υλικά, συστήματα (αρχιτεκτονικά, δομικά, μηχανολογικά).

Στη φάση της κατασκευής, το BIM χρησιμοποιείται για την προσομοίωση του χρονοδιαγράμματος, την κοστολόγηση, την κατασκευαστική οργάνωση και τον συντονισμό των ειδικοτήτων. Τέλος, στη φάση λειτουργίας και συντήρησης, το μοντέλο BIM λειτουργεί ως ένα ψηφιακό αποτύπωμα που υποστηρίζει τη διαχείριση του κτιρίου, την παρακολούθηση της απόδοσης, τον προγραμματισμό της συντήρησης ή/και τις μελλοντικές ανακαινίσεις.

Όλες αυτές οι φάσεις λειτουργούν μέσα σε ένα Κοινό Περιβάλλον Δεδομένων (Common Data Environment – CDE), όπου όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συνεργάζονται, ανταλλάσσουν και ενημερώνουν τα δεδομένα σε έναν ενιαίο ψηφιακό χώρο.

Οφέλη και πλεονεκτήματα

Το BIM αποτελεί μια παγκόσμια αναπτυσσόμενη τάση που μπορεί να αλλάξει όχι μόνο τον τρόπο που κτίζουμε και ανακαινίζουμε αλλά και να επηρεάσει τις ζωές μας σε βάθος.

Πολλές επιστημονικές εκθέσεις και έρευνες εκτιμούν ότι η ευρύτερη υιοθέτηση του BIM μοντέλου θα έχει ως αποτέλεσμα εξοικονόμηση κεφαλαίων και κόστους της τάξης του 15% - 25% σε ετήσια βάση, ενώ παράλληλα υπάρχουν και αξιόλογα περιβαλλοντικά, επαγγελματικά και κοινωνικά οφέλη. Ας δούμε, επιγραμματικά τα πιο σημαντικά από αυτά:

• Καλύτερος σχεδιασμός, χωρίς αστοχίες και λάθη, μέσα από τη γνώση υλικών, των διαδικασιών και των προδιαγραφών, των οδηγιών εφαρμογής - συντήρησης και παρακολούθησης όλων των σταδίων μιας κατασκευής σε πραγματικό χρόνο.
• Έγκαιρη παράδοση των έργων, μείωση του ρίσκου και τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και των προϋπολογισμών -κάτι που προφανώς μεταφράζεται και σε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και του εκσυγχρονισμού του κλάδου των Κατασκευών.
• Προσέλκυση ατόμων υψηλής ψηφιακής εξειδίκευσης στους συγγενείς κλάδους και ενθάρρυνση της επικοινωνίας και της συνεργασίας ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη (αρχιτέκτονες, μηχανικοί, εργολάβοι, οικοδόμοι κ.λπ.).
• Εξοικονόμηση ενέργειας, εργατοωρών, ελάττωση κόστους συντήρησης και λειτουργίας, βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των υλικών πόρων τόσο στη φάση του σχεδιασμού όσο και στο στάδιο της υλοποίησης, με συνακόλουθη αύξηση παραγωγικότητας. Συναφή με αυτά, τα λιγότερα απορρίμματα του εργοταξίου, η ευταξία και το μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η «μετανάστευση», άλλωστε, στο BIM μοντέλο είναι και μια πράξη περιβαλλοντικής υπευθυνότητας.

Σημειωτέον, καθώς η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) εισέρχεται δυναμικά και στον χώρο του BIM, δίνει στο εν λόγω εργαλείο δυνατότητες που μέχρι πρότινος θεωρούνταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Ο συνδυασμός τους υπόσχεται να επιταχύνει τη λήψη αποφάσεων, να μειώσει δραστικά τα λάθη και να αναβαθμίσει τον τρόπο που υλοποιούνται τα έργα. Για παράδειγμα, μέσα από ανάλυση δεδομένων παλαιότερων έργων και τρέχουσας προόδου, η ΑΙ μπορεί να εντοπίζει «σημεία συμφόρησης» (κοινώς προβλήματα - δυσχέρειες) και να ειδοποιεί εγκαίρως για πιθανές καθυστερήσεις, αλλά και να προτείνει εναλλακτικές λύσεις στον σχεδιασμό.

Οι εφαρμογές του BIM

Το BIM βρίσκει εφαρμογή στα περισσότερα στάδια και τομείς του κατασκευαστικού κλάδου. Ενδεικτικά:

• Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός: Δημιουργία τρισδιάστατων μοντέλων που ενσωματώνουν δεδομένα για χώρους, υλικά και αισθητικές επιλογές, διευκολύνοντας τον σχεδιασμό και την επικοινωνία με τους πελάτες.
• Δομοστατικός και Μηχανολογικός Σχεδιασμός: Συντονισμός μεταξύ διαφορετικών ειδικοτήτων (δομικών, μηχανολογικών, ηλεκτρολογικών), με στόχο την ακριβή προσομοίωση των συστημάτων και την εναρμόνιση όλων.
• Διαχείριση Κατασκευής: Κατάρτιση εφικτού χρονοδιαγράμματος και κοστολόγηση για την οργάνωση των εργοταξίων, τη μείωση καθυστερήσεων και την καλύτερη διαχείριση των πόρων.
• Ανάλυση Ενέργειας & Βιωσιμότητας: Ενσωμάτωση εργαλείων για την εκτίμηση της ενεργειακής απόδοσης, τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την υποστήριξη της πράσινης δόμησης.
• Υποδομές & Δημόσια Έργα: Εφαρμογή όχι μόνο σε μικρά αλλά και σε μεγάλης κλίμακας έργα (π.χ. γέφυρες, δρόμοι, σιδηροδρομικά δίκτυα), όπου ο συντονισμός και η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο είναι και κρίσιμοι και απαραίτητοι για την ολοκλήρωση.
• Ανακαινίσεις & Κατεδαφίσεις: Η χρήση του BIM προσφέρεται για την αποτύπωση των υφιστάμενων κτηρίων και τον προγραμματισμό για μελλοντικές εργασίες που ξεκινούν από την ανακαίνιση και μπορεί να φτάσουν έως και την κατεδάφιση ενός κτηρίου.

Έχοντας όλα αυτά στο ραντάρ της και βαδίζοντας πάντα τον δρόμο της εξέλιξης, η BIOCLIMA συμβάλλει στη διάδοση του ΒΙΜ στη χώρα μας, αναγνωρίζοντας ότι αποτελεί μονόδρομο για τον κλάδο των Κατασκευών και τους επαγγελματίες. Έτσι, προσφέρει δωρεάν στην online πλατφόρμα BIM Objects το σύστημα ClimaWall® μαζί με τα υποσυστήματα και τα προϊόντα που το απαρτίζουν.

Όλα ψηφιοποιημένα σε BIM μοντέλα έτοιμα προς χρήση από αρχιτέκτονες, μηχανικούς, εργολάβους, εφαρμοστές και σχετικούς επαγγελματίες της δόμησης, με το βλέμμα στο παρόν και ασφαλώς, σε ένα πιο βιώσιμο και πρακτικό μέλλον για όλους!